Een foutje gemaakt in Excel: wie is verantwoordelijk voor de schade?

Excel is en blijft een onmisbaar hulpmiddel voor veel professionals en hobbyisten. Met Excel is erg veel mogelijk. De rekenkracht, in combinatie met de flexibiliteit, maakt Excel ideaal voor de boekhouding, voor financiële rapportages en voor projectmanagement.

Een klein foutje is echter snel gemaakt en kan verregaande gevolgen hebben. We bespreken de juridische implicaties van fouten in Excel, waarbij het noodzakelijk is om verschillende scenario’s van elkaar te onderscheiden.

Excel-fout op het werk

Een eerste situatie: een werknemer maakt een fout in een Excel-bestand en veroorzaakt hierdoor schade aan de werkgever of aan een klant van de werkgever.

Neem bijvoorbeeld een accountant die werkt in loondienst en die per ongeluk een fout maakt in een Excel-bestand, waardoor de financiële rapportage onjuist blijkt te zijn en de klant daardoor verkeerde beslissingen neemt.

Volgens het Nederlands recht is de werkgever in de meeste gevallen verantwoordelijk voor fouten die werknemers maken tijdens hun werk. Dit staat te lezen in artikel 6:170 BW. Dit principe staat bekend als de werkgeversaansprakelijkheid.

Werkgeversaansprakelijkheid houdt in dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die door zijn ondergeschikten wordt veroorzaakt, mits de fout is gemaakt tijdens de uitoefening van de werkzaamheden. Alleen in ernstige gevallen, bijvoorbeeld bij opzet, kan de werknemer zelf aansprakelijk zijn.

Foutje in Excel en de persoonlijke aansprakelijkheid

Wanneer een individu buiten de werkcontext een fout maakt in Excel en zo schade veroorzaakt, kan de persoonlijke aansprakelijkheid aan de orde zijn.

Volgens het Nederlands recht geldt hier de algemene regel van aansprakelijkheid voor onrechtmatige daad (art. 6:162 BW). Dit betekent dat iemand die een fout maakt waardoor een ander schade lijdt, aansprakelijk kan zijn voor die schade.

Wanneer een Excel-bestand met een fout ter beschikking wordt gesteld aan derden, en deze derden schade ondervinden ten gevolge van die fout, kan het aansprakelijkheidsvraagstuk complexer zijn.

Dit is met name het geval indien het Excel-bestand via een website of een forum ter beschikking wordt gesteld. Dan spelen ook aspecten zoals disclaimers en algemene voorwaarden een cruciale rol.

In deze documenten kan de aansprakelijkheid namelijk worden beperkt. Deze documenten moeten wel duidelijk en begrijpelijk zijn en mogen niet onredelijk zijn (art. 6:233 BW). Bij discussie hierover zal de rechter moeten toetsen of de algemene voorwaarden aan de wettelijke eisen voldoen.

Gelekte persoonsgegevens door een foutje in Excel

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) stelt strikte eisen aan de verwerking van persoonsgegevens binnen de EU. Een fout in een Excel-bestand kan leiden tot een privacylek, bijvoorbeeld omdat de foute persoonsgegevens ter beschikking worden gesteld.

Dit kan ernstige gevolgen hebben, zowel voor de betrokken personen als voor de organisatie die verantwoordelijk is voor de verwerking van de gegevens.Volgens de AVG moet elke organisatie passende technische en organisatorische maatregelen treffen om de privacy te beschermen (art. 32 AVG).

Indien een Excel-fout leidt tot een datalek, moet dit incident in principe worden gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Hetzelfde geldt bij online privacylekken, bijvoorbeeld als een Excel-bestand met persoonsgegevens door een hacker wordt gestolen.

Daarnaast moeten de betrokkenen worden geïnformeerd, of toch indien het datalek een hoog risico inhoudt voor hun rechten en vrijheden (art. 34 AVG).

Een dergelijk datalek kan leiden tot aanzienlijke boetes en reputatieschade voor de verantwoordelijke organisatie. Ook kunnen de slachtoffers om een schadevergoeding vragen. Indien een werknemer de fout heeft gemaakt, zal de werkgever aansprakelijk worden gesteld.